Blog Hendrik-Jan van Arenthals: Lespromotie
1995. Toegegeven, ook zelf heb ik niet bijzonder lang les gegeven. Na anderhalf jaar ruilde ik de helft van mijn uren Nederlands in voor het middenmanagement. En toch ben ik mij altijd blijven verbazen over sommige mechanismen in een school. Het leek mij dat je als leraar het liefst zo veel mogelijk voor de klas wilde staan. Daar had je immers voor gekozen en was je voor opgeleid? De bekende schoorsteen moest roken, dus ik begreep ook wel dat mijn collega’s kritisch naar hun loonstrookje keken. Wat ik echter in mijn naïviteit toen niet verwacht had, was dat nogal wat vakgenoten er op uit leken te zijn zo weinig mogelijk les te geven. Wanneer ik niet beter wist, zou ik denken dat hun status werd uitgedrukt in het aantal ‘taakuren’.
2005. Waar ik werkte in die tijd was promotie als docent voorbehouden aan de collega’s die bijzondere taken hadden, zoals de decaan en de examensecretaris. Het lesrooster werd in schaal 12 gemaakt door een van de conrectoren. Om meer te verdienen moest je minder je vak uitoefenen: lesgeven. De functiemix bracht daar verandering in. Nu vond ik die hele functiecocktail op zich een gedrocht. Als schoolleider was ik verplicht een x-aantal leraren te promoveren, ongeacht hoeveel er wat mij betreft daarvoor kwalitatief in aanmerking kwamen. Je moest als school immers je percentages halen.
Maar de functiemix vestigde in het PO en VO wel de aandacht op het lesgeven zelf. In het primair onderwijs ging en gaat dat het meest ver. Daar is in de CAO vastgelegd dat promotie (daar van LA naar LB) alleen mogelijk is met een minimaal aantal uren voor de klas. In het voortgezet onderwijs hielden maar erg weinig scholen het bij de oude functies. De meeste instellingen kozen voor het ‘groeimodel’, waarin een docent door steeds beter te worden in het vak groeide van het basis-, via het gevorderde naar het excellente niveau. Het knelpunt was de LD-functie, traditioneel het territorium van de tweede fase Havo en Vwo. Gelukkig heb ik er mede voor kunnen zorgen dat deze schaal 12 ook voor VMBO-docenten bereikbaar werd.
2015. In het MBO kwam alles weer terug. Ik chargeer, maar toch... Leraren maakten promotie wanneer ze minder gingen lesgeven. Directeuren kregen zo klusjes gedaan die anders weinig populair waren. De LC-functie werd eerder als beloning gezien dan als daadwerkelijk ander werk. Ik bleef het vreemd vinden. Het waren meestal niet de slechtste docenten die de klas verruilden voor andere taken of het middenmanagement. Gaat het bij promotie niet in de eerste plaats om goed lesgeven? Zou ons functieboek eigenlijk niet moeten stimuleren om steeds beter te worden voor de klas, in plaats van daarbuiten? Dat is pas lespromotie.