Blog Hendrik-Jan van Arenthals: Inlijsten

19 december 2016

Ons volk is stapelgek op lijsten en competities. In de donkere dagen voor het grote vuurwerk leven we ons weer heerlijk uit. En wanneer we genoeg hebben van de top tien, honderd en tweeduizend, kunnen we ons in het weekend met oliebollen op de bank overgeven aan een oneindige reeks talentenshows, met afvallers en 3de, 2de en 1ste plaatsen. We willen weten waar we aan toe zijn. Vergelijken. Lijstjes.

Het onderwijs is een afspiegeling van de maatschappij. Wanneer iemand in Den Haag een steen in de Hofvijver gooit, zijn de rimpelingen in het water bij ons te zien. De politiek telt af naar haar eigen show: de verkiezingen op 15 maart. De peilingen nopen ons nuchtere land zich schrap te zetten voor de ‘minder-minder-variant’ van de ‘trumpocratie’.

Om in dat roerige Den Haag Got Talent te kunnen scoren, moet alles in cijfers uit te drukken zijn. Het massaal misbruikte 'meten is weten' matcht naadloos met de noodzaak iedere vier jaar af te rekenen.

Als onderwijs zijn we daarbij één van de favorieten. Iedereen heeft verstand van voetbal, van muziek én van onderwijs. Bij ons zijn het niet de KNVB of The Voice, maar de onderwijsinspectie, de JOB-Monitor en de Keuzegids die ons prachtige, complexe vak weten te reduceren tot een paar lijstjes. De overheid zelf noemt haar platgeslagen weergaven van de ingewikkelde werkelijkheid 'prestatie-indicatoren'. Ze koppelt daar een steeds groter deel van de bekostiging aan en noemt dat ‘prestatiemiddelen’. Het is een vicieuze cirkel, wanneer scholen daar in mee gaan.

In het mbo zijn er nu al prestatiemiddelen voor voorkomen voortijdig schoolverlaten, kwaliteit, studiewaarde en beroepspraktijkvorming. In het basisonderwijs duurt het niet lang meer. Kleuters tekenen een boom op een vel papier. Keurig in het midden over het wit verdeeld betekent een vwo-kleuter. Levert de school het kind acht jaar later op havo-niveau af, dan wordt de school gekort op haar bekostiging. En zakt ze natuurlijk op de lijstjes...

In Zeeland doen we het in de hitparades van het onderwijs erg goed. We hebben letterlijk de beste school in huis in iédere sector, van po tot wo. In het mbo hebben we bij de roc’s en de aoc’s de nummer één en is ook het veel grotere en heterogene Scalda met een forse stijging de landelijke top 10 binnengekomen. Wanneer de lijstjes er toch zijn, kun je maar beter bovenaan staan. Dan heb je er als school in ieder geval geen last van. Dan kunnen toezichthouders en media tevreden zijn. En dan kunnen we ons als scholen concentreren op dat waar het écht om gaat.

We hebben bij Scalda tegen elkaar gezegd dat we niet werken voor lijstjes. We zetten ons niet iedere dag opnieuw in om te stijgen in een Keuzegids. We willen echte waarde toevoegen aan onze studenten. We voelen voldoening wanneer onze jongeren het beste uit zichzelf halen. We hebben toppers op ieder niveau. We geloven dat het met de cijfers dan ook wel goed zal komen. Waarde(n)vol onderwijs, dat is pas iets om in te lijsten!

Omhoog